Hezkuntza

Galdera

2023-09-09

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Josune

Administrazioa

Euskaldunak euskaraz gehiago egiteko ekimenak martxan jartzerakoan, edo kasu batzuetan erabilera hori aktibatzeko, elkarrizketak eta solasak egiten dira hasieran. Horietako 2 kasutan tokatu zait entzutea: “zergatik egin behar dugu euskaraz?” euskaldun baten ahotik hori entzutean… zer erantzun?

Josune (Deba) 2019-07-23

Erantzuna

Kaixo, Josune: Erraza bezain zaila erantzuteko. Esango nuke galdera hori entzutean gu aseko gaituen eta bestea konbentzituko duen erantzun baten bila ibiltzen garela, eta aproposago ikusten dut testuinguruen arabera erantzutea. Araututako espazio batean garbia izan daiteke araua betetzeko eskatzea. Arautu gabeko espazioetan, ordea, aurrean dugunari –espazio horretan duen rolaren baitan–, daukan hizkuntza portaerak eragin dezakeen ondorioa erakuts diezaiokegu, ondorioen zama osoa bere bizkar utzi gabe, noski. Birziklatzearen onurez irakurtzen dugun bezala, birziklatzeko zabor berezituek laguntzen diguten bezala eta gure taldekideek birziklatzen dutela ikusten dugunean bezala. Araua, jarrera eta portaera, gurea eta besteena, lagungarri izan daitezke kultura-ohitura aldaketarako bidean. Arautu gabeko lekuan, espazioa okupatzen dutenen hizkuntza ohiturak aldatu nahi ditugunean, -espazio horren erabiltzaileek horren gaineko kezkarik ez badute ere- gure gogoeta, egiten dugun hizkuntza kudeaketa zergatik, nola eta zertarako egiten dugun azaldu diezaiokegu. Eta berari bere iritzia eskatu eta jaso, inoiz horrelako gogoetarik egin duen galdetu. Hizkuntza gutxituak behar dituen babes eta laguntza neurriak aurrera eraman ahal izateak (hiztunon portaerak eraginda, besteak beste) nola landuko zukeen galdetuko nioke. Bere iritzia –zabalduta egon daitekeena– dutenen aldaketa inoiz emango den galdetu. Ematekotan nola emango den, zerk bultzatuko dituen... Josune, ni ez nintzateke galdera zuzenean erantzuten saiatuko. Gogorik ez badu, ia seguru, esaten diogunak ez dio balioko eta defentsiban jarri edo isildu daiteke. Arrazoi fundamentuzko bat benetan eskatzen ari bada, justizia sozialaz eta hizkuntzen ekologiaz hitz egingo nioke; fokua gutxitua dagoen hizkuntza eta hiztunei laguntzean jarriko nuke eta horretarako behar den, antolaketa, kudeaketa eta egitasmoez hitz egin. Eta hori ere entzuteko momentua ez dela sumatuz gero, nik esateko daukana entzuten saiatuko nintzateke, beraganako interesa erakutsiko nioke, berari gure egitasmoek zer sortzen dioten jakiten saiatuko nintzateke. Hurrengo elkarrizketarako ate berri bat irekitzen lagun diezazuke.

hitzartzen 2019-07-23

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Enrike

Familia

Galdera

Nire seme-alabek euren artean gaztelaniaz hitz egiten dute, etxean beti egin dugunean euskaraz. Eta guri ere sarri gaztelaniaz zuzentzen dira. Zer egin dezakegu nerabezaroan dauden pertsona hauen jarrera aldatzeko?

Enrike (Arrasate) 2019-07-03

Erantzuna

Kaixo, Enrike: Nerabezaroa mugak identifikatzeko eta gainditzeko garaia dela kontuan izanda, eta helduen munduan bere lekua bilatu nahi dutela jakinda, hizkuntza ere horretarako tresna gisa senti dezakete. Izan ere, askotan esan izan diegu euskaraz egin behar dutela, eta haurrek aspaldi ulertu dute haurren hizkuntzak –helduen begitara– euskara izan behar duela. Eta nerabeek haurtzaroa alde batera utzi eta helduen mundura jauzi egin nahi dute. Esku hartzean kontuan izango dugu, besteak beste, nerabezaroan taldekideek garrantzia handia hartzen dutela. Arreta jarri beren lagun-talde(et)an gertatzen ari den horretan, eta beraien heldutasunerako aldaketa honetan hizkuntzak zein paper jokatzen duen argitu. Gaiari buruz hitz egin dezakegu, heldutik heldura, komunikazioaren kalitatea zainduz, hitza kentzeko arriskua dugu-eta. Galderekin bidea erraztu diezaiekegu, ideiak argitzen lagundu, arrazonamendura iristen lagundu. Beren portaera ulertzen saiatzen garela eta enpatikoaz entzuten ditugula transmititu ahal diegu; zergatik egiten duten erdaraz, zertarako, aldaketa noiz eman den, beren bizitzako zein esparru aldatuko den aurreikusi, ondorioak, eustean zer sorrarazten dien galdetu... Gogoetak lagun diezaieke oharkabean egindako aldaketez jabetzen eta zein hiztun izan nahi duten erabakitzen. Azaldu diezaiekegu zertan laguntzen digun eta zer den guretzako euskaldun izatea. Etxean, ordea, guk erabaki dezakegu, familiarteko eremuko arauekin batera landu hizkuntzarena. Hizkuntzen kudeaketaz hitz egin dezakegu, zer noiz erabili (kalekoa eta etxekoa desberdindu). Guk hizkuntzen kudeaketa nola egiten dugun eta zer sentiarazten digun partekatu dezakegu. Kudeatzeko eredu bat erakuts diezaiekegu. Adin horretan idealistagoak dira, eta justizia sozialerako sentsibleagoak; hizkuntza portaera ekologistak izatera gonbida ditzakegu. Eta nola ez, etxeko eta etxekoen arteko hizkuntza aldaketak zer sentiarazten dizuen konpartitzeak elkarrizketa gozatu dezake. Errietarik gabe, sortzen digun sentimendu eta pentsamenduak konpartitu: kezka azaldu, zer behar dugun esan eta eskaera zuzena egin. Etxeko beste arauak kudeatzen ditugun modu berean tratatu beharko hau ere. Laster arte

hitzartzen 2019-07-03

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Izar Larrañaga

Familia

Galdera

Kaixo, duela bi aste UEMAko herri bateko eskolako zuzendari batek hauxe esan zidan.
Herriko auzo euskaldun bateko familia euskaldun batean, haurrek (3-4 urtekoak) gaztelania ondo ikasiko ez dutenaren kezkaz, seme-alabei gaztelaniaz hitz egiten hasi zaizkie, marrazki bizidunak ere bakarrik gaztelaniaz jarriz. Eskolak horren aurrean zein mezu ematea komeniko litzateke?

Mila esker

Izar Larrañaga (Getaria) 2019-05-27

Erantzuna

Kaixo Izar:

Testuinguru oso euskaldunetan guraso batzuek badute kezka hori bai, ez zaigu arrotza egiten egoera. Era berean ulergarria izan daiteke gurasoen kezka, ez baitzaie gustatzen beraien haurrengan ezintasunik ikustea. Dena den, sumatu dezakegu kezka horren atzean hainbat aurreiritzi ari direla eragiten, euskararen balio txikiagoa beste hizkuntza batzuen aurrean, "elebitasun orekatuaren" mitoa eta beste.

Zure galderari erantzuteko, burura etorri zaigu Gipuzkoako Foru Aldundiak bere garaian egindako bideoa. Herri txiki euskaldunetako haurrek gaztelaniaz maila eskasa al dute? izenburupean, kezka horri erantzuteko herri txikietan jaiotako pertsona ezagun batzuen testigantzak jaso zituzten. Bideoan ikusi ahalko dituzu gaiari buruz hitz egiten Andoni Aizpuru, Nerea Alias eta Iker Galartza. Beraie esperientziak oso argigarriak suertatuko zaizkizu. Azkenik, Munduko Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedraren koordinatzaile den Itziar Idiazabalen hitzak aurkituko dituzu bideoan.

Gure aldetik, bideoa ikusi-entzutera gonbidatzen zaitugu, bertan izango baitituzu helarazi diguzun kontsultarako erantzunak. Gainera, gaia lehenengo pertsonan bizi dutenen ahotik.

hitzartzen 2019-05-27

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Nerea

Aisialdia

Galdera

Zer erantzun guraso euskaldunak (etxeko hizkuntza euskara dute) dituen 6-7 urteko haur batek euskara gaztelania baino zailagoa dela esaten dizunean? Testuingurua: eskola bateko ikasgela, 24 haurretatik 3-4 haurren gurasoak soilik dira euskaldunak eta beraien artean erabat gaztelaniaz egiten dute

Nerea (Elgoibar) 2019-02-26

Erantzuna

Kaixo, Nerea: Beharbada hizkuntzak nola ikasten ditugun ikusarazi beharko genioke, eta bere zein ikaskideen erraztasunaz eta zailtasunaz hitz egin. Ikaskideek etxean gaztelaniaz egiten dute, ikasgelan irakasleagandik euskara eta ikaskideengandik gaztelania jasotzen dute, eta –atrebentzia pixka batekin– kalean euskara hutsezko harreman gutxi izango dituztela esatera ausartuko naiz. Hizkuntza ikasteko erabili egin behar da; ez badute erabiltzeko saiakera egiten, ezin dute ikasi. Hori ulertarazi behar diogu. Bestalde, pentsarazteko garaia ere badu, arrazonamenduan sartuta, bere kezkak jaso ditugula adierazi behar diogu eta bere ondorioak ateratzen laguntzeko galdera aproposak egin; galderak jaso dituela ziurtatuko dugu eta behar duenean erantzunak bilatzen lagunduko diogu. Zergatik esaten duzu hori? Zuri gehiago kostatu zaizu euskara ikastea? Nori kostatu zaio? Nola ikasi dute lagunek? Non? Norekin? Non eta noiz erabiltzen dute euskara? Euskaldunok zertan laguntzen diegu? Eta lagunek sekula ez balizute gaztelaniaz egin, ikasiko zenuke? Zergatik uste duzu euskara zaila dela pentsatzen dutela? Zu ados zaude? Zuretzako ere horrela da?... Euskara eta beste hizkuntzak ez dira errazagoak edo zailagoak, errazago edo zailago ikasten ditugu testuinguruaren baitan. Bide batez, ikaskideek errazago ikas dezaten, gure esku zer dagoen ikusten lagun geniezaioke. Elkarrizketa polit bat duzu aurretik!

hitzartzen 2019-02-26

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Kristina

Hezkuntza

Galdera

Eskolako guraso bilerak izan ditugu duela gutxi. Irakasleak aurkezpena euskaraz eta gaztelaniaz (dena!) egin du, 1,5 orduko bilera, luzeeee…. Hartzaileak denak euskaldunak, batekin zalantza “ulertzen du?”. Nire pentsamendua: “ni naiz honetaz konturatu naizen bakarra? Zerbait esango dut? besteek pentsatuko dute “badator hau berriro euskara kontuekin”.
Etxera “nekatuta” bueltatu naiz. nire asmoa irakaslearekin banakako bilera eskatzea… edo?

Kristina (Antzuola) 2018-09-19

Erantzuna

Lasaitu, Kristina! Urtero gai honekin jira eta buelta gabiltza iraila heldu eta ikasturte hasierako guraso bilera orokorrak antolatzen direnean. Eta egia da gaiak nekea sortzen duela. Nola arindu neke hori? Gai konplexua da guraso bilerena eta, beraz, ezin da erantzun bakar eta borobil bat eman. Hainbat ideia azalduko ditugu hurrengo bilerarako baliogarri izan daitezkeelakoan. Hasteko, komeni da ikastetxeak hizkuntza irizpideak finkatuta edukitzea eta horietaz eskola komunitate osoa jabe egitea. Bigarrenik, irakasleak edo bilera gidatu behar dutenek bilera hasieran azaldu behar dute hizkuntza bakoitzak izango duen lekua. Are gomendagarriagoa izan daiteke, aurrez, etorriko den guraso taldearen azterketa egitea eta hortik, taldearen hizkuntza gaitasuna aurreikusita, bileran egingo dugun hizkuntzen kudeaketa presta dezakegu. Zure kasuan, ondo ulertu badut, hartzaile gehienok euskaldunak zineten eta pertsona baten inguruan zalantza sortu zitzaizun... Lehen aipatutako aurrelan hori eginda balego, konponduta legoke. Ulermena ziurtatuta badago, euskaraz egin zitekeen bilera lasai asko eta, ez badago ziurtatuta, ondo pentsatu beharko genuke nola moldatuko genukeen bilera. Bigarren egoera horretan neu ez naiz gai guztiak euskaraz eta gaztelaniaz berdin-berdin lantzearen aldekoa. Ulermena ziurtatzen ez dutenek pantailan irakurriz jaso dezakete informazioa, besteek ahoz euskaraz jasotzen ari diren bitartean. Era berean, bilera osoa euskaraz egin daiteke ulertzen ez dutenen ondoan guraso (edo irakasle) batzuk belarrira xuxurla eginez informazio nagusia ematen dietela. Bilera bi hizkuntzetan egin daiteke: ahoz euskaraz egiten hasi bagara, horman idatziz gaztelaniaz informazioa eskainiz, eta hurrengo puntuan alderantziz. Ikusten duzunez, gaia korapilatsua da baina aholku hauek baliogarri izan dakizkizuke hurrengo baterako eta, hori guztia, irakaslearekin partekatuz gero ordun eta hobe!

hitzartzen 2018-09-19

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Xabier Apaolaza Etxeberria

Hezkuntza

Galdera

Behin gertatu zitzaidan Unibertsitatean: bi talde geunden elkarrekin ikastaro batean eta batzuk ez zuten euskara ulertzen. Berrogeita hamar lagunetik hamar bat izango ziren ulertzen ez zutenak, eta ikastaroa gaztelania hutsez zen; lehen egunean galdera bat egiteko hitza euskaraz hartu nuen, eta berehala moztu ninduen batek esanez ez zuela ulertzen; nik esan nion, ondoren galdera gaztelaniaz ere egingo nuela, eta berak erantzun ea ez zergatik ez nuen denontzako hizkuntza “komun” batean egiten. Irakasleak parte hartu eta bideratu zuen gaia, baina nik ez nuen jakin momentu horretan zer erantzun. Nola jokatu behar da “hizkuntza komunaren” gaia ateratzen dutenean? Mila esker.

Xabier Apaolaza Etxeberria (Zubieta) 2018-07-23

Erantzuna

Kaixo, Xabier: Gure ustez, egoera horretan eztabaidan sartzeak ez dizu merezi. Gizartean nagusitzen diren argudioak hizkuntza hegemonikoaren alde egiten dute gehienetan; horietako asko oinarririk gabeak izan ohi badira ere, aurreiritzietan indar hartutakoak. Horregatik, zure solaskideak erraz aurkituko ditu bere posizioa defendatzeko argudioak. Zuri, aldiz, zaila izango zaizu argudio eraginkorrak aurkitzea. Kasu hauetan gure buruari galdetu beharko genioke ea benetan nahi dugun eztabaida horretan sartzea eta zer daukagun irabazteko ala galtzeko. Eztabaidak izan dezakeen kostu emozionala aurreikustea eta sahiestea, hain zuzen ere. Azken batean, zer espero dugu lortzea? Bestea konbentzitzea esaldi apur batzuekin? Aukera gutxi daude hori gertatzeko. Gure proposamena izango litzateke, ikas-talde guztiarekin adostea hizkuntza trataera nolakoa izan daitekeen. Proposatu daiteke, adibidez, euskaldunek interbentzioak euskaraz egitea eta amaieran irakasleak galdera eta erantzunaren laburpena egitea gaztelaniaz. Ikas-taldean izan ditzakezuen babesak neurtuta eta irakaslearen konplizitatea lagun, errazagoa izan daiteke guztion artean adostea nola jokatuko duzuen. Gure ustez, erraz lortu daiteke denon artean adostea proposatzen dugun edo antzerako irtenbideren bat. Era horretan, ikasgelan hizkuntzen kudeaketa adostua egitea posible dela ikusaraziko dugu. Hizkuntza komunaren argudioaren alde agertu den ikaskide horri ekintzez erakutsiz gauzak egiteko modu desberdinak posible direla. Gainera taldearen adostasunean eta elkarbizitzan oinarrituta. Ekinbide horrek hitzezko argudioek baino indar handiagoa du eta ikas-taldeko kideen artean pertsamendu berria eraikitzeko balioko du, hizkuntza komunaren argudioa deseraikiz. Xabier, hizkuntza komunaren gaian sakondu nahiko bazenu, erabilgarriak izan daitezke Juan Carlos Moreno hizkuntzalari espainarraren lanak: El nacionalismo lingüístico Elkarrizketa: “Kolonialismo mentala, hiztunei beren hizkuntzak ezertarako balio ez duela sinestaraztea da” Juan Carlos Morenoren hitzaldia

hitzartzen 2018-07-23

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Iraia

Hezkuntza

Galdera

Gure haurren eskolako gurasoen watsapp taldean guraso baten eskaera da mezuak gaztelaniaz behintzat idaztea, bestela guztiek ez dutelako ulertuko. Nola kudeatu hori?

Iraia (Arrasate) 2018-07-17

Erantzuna

Ongi etorri Iraia! Gurasoen arteko whatsapp talde hauek oso egokiak dira gaur egun talde handietan hizkuntzak nola erabili esperimentatzeko. Oraingo honetan ere ez dugu erantzun borobil eta bakar bat, inondik inora ere. Hasteko, gurasoen arteko talde horien izaera zehaztu behar da: A) Eskolako ohar orokorrak eta deialdiak zabaltzeko izan daiteke eta ikastetxeko tutoreak gidatzen duena. Hauetan tutoreak oharrak euskara hutsean idatz ditzake eta gurasoen artean, ulertzen ez duenik baldin badago, hark bere haurren edo beste gurasoren baten laguntzaz jaso dezake informazioa. Hortik aurrera, gurasoen artean, nahi duenak nahi duen hizkuntzan idaztea proposatuko nuke. Inork inori zein hizkuntza erabili agindu gabe. B) Gurasoen arteko talde librea bada, berriz, nik guraso horri aholkatuko nioke proposatzeko taldean partaide bakoitzak nahi duen hizkuntza erabili dezan eta, horrekin batera, euskaraz ulertzeko zailatsunak dituenari proposatuko nioke galdetzeko seme-alabei (oso txikiak ez badira) edo konfiantzazko beste guraso bati eta gero, berak erantzun behar badu, nahi duen hizkuntza erabiltzeko.

hitzartzen 2018-07-17

Ez dago iruzkinik | Iruzkindu

Galdetu kontsultorioan